مقدمه

از زندگي حافظ سخن گفتن سخت است . بسيار سخت تر از سخن گفتن از شعرهاي او. زيرا يكي از شگفتيهاي تاريخ اين زندگي بزرگاني چون حافظ در پرده ابهام باقي مانده است . اما از حافظ با خود حافظ سخن گفتن از هر كاري سخت تر است . آن هم او كه پيداست از داشتن شناسنامه خوشش نمي آمده است و گر نه جه بسيار از شاعران كه زندگينامه خود را در نوشته ها و شعرهايشان گنجاندهاند شاعري همجون سعدي و حتي مولانا .

براي نوشتن از زندگي حافظ آن هم به شكل روائي به ناچار بايد به سراغ تاريخ رفت . اما حافظ را در قالب خشك تاريخ قرار دادن باز از هر كار ديگري سخت تر است .

از همه بدتر اينكه او نه تنها كاري به كار تاريخ نداشته است كه تاريخ نيز كاري با او نداشته است . آنچنان كه نامش در جهان در هيچ كدام از وقايع تاريخي دوران زندگي اش نيامده است آنچنان كه گوئي در جهان افسانه ها زندگي كرده است .

اما حافظ را با تاريخ چه كار ؟ او فراتر از زمان تقويمي و تاريخي سير مي كرده است. در زماني ازلي و جاوداني از اين روست كه شعرهايش مرزهاي زماني و مكاني را در نورديده است .